Архив метки: Өнеркәсіп экологиясы

Жердің топырақ қабаты Жер биосферасының маңызды компоненті болып табылады. Осы топырақ қабықшасы биосферада болып жатқан көптеген үдерістерді анықтайды. Топырақтың ең маңызды мәні органикалық затта, әр түрлі химиялық элементтерде, сондай-ақ энергияны жинақтауында жатыр. Топырақ қабығы әр түрлі ластаушыларды биологиялық жұтқыш, ыдыратушы және нейтралдаушы функцияларын орындайды. Егер биосфераның бұл буыны бұзылатын болса, онда оның қалыптасқан функциясы қайтарымсыз түрде… Читать далее »

Биосфера мен адам өмірі су қолдануға негізделген. Адамзат гидросфераға әр түрлі қысым көрсете отырып үнемі су пайдалануын жоғарылатуға тырысады. Гидросфераның суы бүкіл Жер шары массасының 0,03%-ын және жер қыртысы массасының 8%-ын құрайды. Бүкіл Жер шары суының басым бөлігі мұхиттардың (98%) үлесіне келеді. Жер шары бетінің 71%-ын мұхиттар мен теңіздер алып жатыр, олардың ауданы 361,2 млн… Читать далее »

Ауадағы реакциялардың жедел жүруіне OH — радикалының маңызы зор. Химиялық әрекеттесу сутегі атомын бөліп, кейінгі реакциялар оттегі мен азот оксидінің қатысуымен жүретіндіктен, атмосферада жүретін негізгі химиялық үдеріс — тотығу. Ал оттегінің ең көп бөлігі атмосферада, сондықтан атмосферадағы микрокомпонентті газдар реакция нәтижесінде тотығады. Газдар арасында көңіл бөлетін үдеріс — олардың еруі салда-рынан жауын тамшыларының қышқылдануы. Азот… Читать далее »

Өткен ғасырдың екінші жартысынан климаттың өзгеруін көптеген ғалымдар атмосферада «парник газдары» деп аталатын — көмір диоксиді (С02), метан (СН4), хлорфторкөміртектері (фреондар), озон (03), азот оксидтерінің жинақталуымен байланыстырады. Парник газдары, әсіресе С02 жер бетінен ұзын толқынды жылу сәулелерінің өтуіне кедергі болады. Г. Хефлингтің (1990) ойынша парник газдарымен қаныққан атмосфера жылыжай шатыры тәріздес болады. Ол ішке Күн… Читать далее »

Атмосфераның негізгі ластануы түсті металлургия, жылу энергетикасы, қара металлургия, мұнай-газ кешені кәсіпорындары мен көлік шығарындыларымен байланысты. Өнеркәсібі дамыган батыс елдерінде атмосфералық ауаны ластауда әр түрлі шаруашылық салаларының рөлі әрқалай. Мысалы АҚШ, Ұлыбритания және Германияда шығарылып тасталған улы заттардың негізгі мөлшері автокөлік (50-60%) үлесіне, ал небәрі 16-20%-ы ғана жылу энергетикасы үлесіне келеді. Атмосфералық ауаның ластануы халық… Читать далее »

Бүгінгі күні жаһандық экологиялық саясат жоқ, бірақ жаһандық экологиялық проблемалар айқындалды, соның маңыздыларының бірі — табиғатты тиімді пайдалануға көшу. Адамның табигатпен әрекеті оның өзгеруіне әкелді. Табиғаттағы антропогендік өзгеріс адам үшін оң сипат береді: ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп дамиды, қалалар салынып көркейеді, ландшафттар жақсарады. Бірақ антропогендік әсер қоршаған орта үшін жағымсыз салдар әкеледі. Жағымсыз салдар қоғамның, ғылыми-техникалық… Читать далее »

Экологиялық тәуекел тұжырымдамасы экологиялық дағдарыс түсінігімен тығыз байланысты. Оны жасау экологияның дағдарысты жағдайының себептерін ашу, белгілерін тауып, алдын алу, оны жеңудің жолдарын қарастыру қажеттілігімен байланысты. Биосфера эволюциясы негізгі келесі этаптардан тұрады: — биотикалық айналыммен алғашқы биосфераның пайда болуы; — биогенез периоды — нағыз биологиялық заңдылықтар бойынша көпжасушалы ағзалар құрылымының күрделенуі; — ноогенез периоды — биосфераның… Читать далее »

Табиғи орта адамзатқа мекен және қызмет етуге жағдайлар жасайды. Адамзаттың шаруашылық қызметінің дамуы адамдардың өмір сүру жағдайларын жақсартады, бірақ табиғи, энергетикалық, материалдық ресурстар шығынының өсуін қажет етеді. Ауыл шаруашылығы және өнеркәсіптік өндіріс барысында түзілетін қалдықтар өндірістің өзімен қоса нообиогеоценозға да әсер етеді және ластану мен бұзылуға алып келеді, ол өсіп келе жатқан халықтың өмір сүру… Читать далее »

Су қоймаларының ластануы оларға зиянды заттардың түсуі салдарынан олардың биосфералық қызметінің экономикалық маңыздылығының төмендеуі болып табылады. Суды негізгі ластаушылардың бірі — мұнай және мұнай өнімдері. Мұнай суға оның орналасқан аудандарында табиғи шығу арқылы түсуі мүмкін. Бірақ негізгі ластау көздері адамдар қызметімен байланысты: мұнай өндіру, тасымалдау, өңдеу, мұнайды отын немесе өнеркэсіптік шикізат ретінде қолдану. Өнеркәсіп өнімдерінің… Читать далее »