Энцефалит дегеніміз не? Энцефалит туралы қысқаша мәлімет қазақша.
Мазмұны:
1. «Энцефалит» ұғымы .
2. Летаргиялық энцефалит .
3. Клешевой энцефалит .
4. Қорытынды.
Кіріспе.
ЭНЦЕФАЛИТ-әдетте вирустардан туындайтын адам мен жануарлардың миының қабыну ауруларының тобы. Кейбір жағдайларда сол табиғаттың қабыну процесі тек бас миына ғана емес, жұлын миына да таралады, содан кейін ауру энцефаломиелит ретінде белгіленеді.
Летаргиялық энцефалит-егжей-тегжейлі зерттелген осы топтың алғашқы ауруы. Кейде оны «ұйқы ауруы»деп атайды. Ол сондай – ақ эпидемиялық энцефалит және экономика ауруы ретінде белгілі-1917 жылы сипатталған Вена дәрігерінің құрметіне. Энцефалиттің алғашқы оқиғалары Орталық Еуропада байқалды. 1918-1921 ауру өршуі бүкіл Еуропа және Солтүстік Америкада белгіленді. Бұл оның жұқпалы сипатын болжауға негіз болды, алайда қоздырғыш осылай бөлінбеген. Адамды адамнан жұқтырудың дәлелденген жағдайлары да болған жоқ. Летаргиялық энцефалиттің пайда болуы уақыт бойынша 1918 жылы тұмаудың ең ірі эпидемиясымен сәйкес болғандықтан, кейбір авторлар оны тұмаудың кеш асқынуы деп санады. 1930-дан летаргиялық энцефалиттің ешқандай сенімді оқиғасы туралы хабарланбаған, сондықтан оның шынайы себебі ешқашан ашылуы мүмкін емес.
Летаргиялық энцефалит созылмалы ауру болып, бас ауруы, дене қызуының жоғарылауы және ұйқышылдық, летаргияға дейін, комаға дейін жетеді. Аурудың тән көрінісі – көздің сыртқы бұлшықеттерінің параличтері. Жоғары өлім байқалды. Ауру бастан кешкендерде тұрақты неврологиялық бұзылулар жиі байқалады, көбінесе бас миының базальды ганглийлерінің зақымдануымен байланысты паркинсонизм түрінде.
Басқа да түрлері. Энцефалиттердің ең көп таралған түрлері мынадай жалпы сипаттарға ие: 1) олар арнайы вирустардан туындайды, 2) Жануарларды көбінесе зақымдайды, 3) адамға буынаяқты жәндіктер мен кенелермен берілуі мүмкін.
Кене шаққан кезде немесе асқазан-ішек жолдары арқылы кене энцефалитінің вирусы қанға түсіп, орталық жүйке жүйесінің жасушаларына өтеді, оған ауыр өзгерістер туғызады. Науқас қоршаған ортаға қауіпті емес.
Инфекция сондай — ақ кеміргіштерді, үй малын, маймылдарды, кейбір орман құстарын да зақымдайды (соңғылары табиғаттағы инфекцияның қосымша резервуары болып табылады).
Ауру бірнеше күн ішінде өткір дамиды. Вирус мидың жұмсақ қабығын, мидың сұр затын (қабығын), жұлынның қимыл нейрондарын және перифериялық нервтерді зақымдайды, бұл клиникалық түрде құрысуларда, бұлшық еттің жекелеген топтарының немесе тұтас аяқ-қолдың параличінде және тері сезімталдығының бұзылуында көрінеді. Кейіннен, вирусты қабыну барлық миды қамтитын кезде, жалпы ми белгілері байқалады
— бас ауыруы, құсу, естен тану. коматозды жағдайға дейін немесе керісінше, уақыт пен кеңістікте бағдарды жоғалтумен психомоторлық қозу дамиды. Кейінірек жүрек-қан тамыр жүйесінің бұзылулары (миокардит, жүрек-қан тамырларының жеткіліксіздігі, аритмия), ас қорыту жүйесінің бұзылулары — нәжістің тежелуі, бауыр мен көкбауырдың ұлғаюы байқалуы мүмкін. Барлық аталған симптомдар ағзаның уытты зақымдануы аясында байқалады-дене қызуының 39-ға дейін көтерілуі-
40С. Инкубациялық кезең 1-ден 30 күнге дейін созылады. Жұлын нервтері зақымданған жағдайда аурудың аздаған пайызында ауру «радикулит» (полирадикулоневрит) түрінде өтуі мүмкін.
Буынаяқтылар арқылы берілетін энцефалиттер жаз мезгілінде эпидемиялық өршулер береді. Бұл топқа тиесілі: энцефалит Сент-Луис
1932 ауыр індетке американдық қаласында Сент-Луис (Миссури шт.) және қолға берілетін; кене энцефалиті, кең таралған Еуропадағы және
Жылқы энцефалиті (немесе энцефаломиелит) – жылқы ауруы, ол кейде адамға масамен беріледі.
Қорытынды.
Адам мен жануарларды осы аурулардан қорғау үшін тиімді вакциналар әзірленді. Алдын алу тасымалдаушылармен де күресті қамтиды. Арнайы терапия жоқ. Сонымен қатар, жұқпалы емес энцефалиттер да кездеседі, қорғасынмен уланудың асқынуы немесе салдары, эпидемиялық паротит (шошқа), қызылша, жел шешек, тұмау және басқа да аурулар сияқты пайда болатын екінші энцефалиттер.