Архив рубрики: Физика және астрономия

Біз өміріміздің алғашқы сәттерінен бастап-ақ қоршаған ортамызда болып жатқан көптеген өзгерістерге назар саламыз. Сондай өзгерістердің бірі — қозғалыс. Мысалы, жүзіп келе жатқан кемені, көкке көтерілген ғарыш зымыранын немесе аспандағы қалықтаған бұлтты, ұшып бара жатқан ұшақты, жүріп келе жатқан адамдар мен мәшинелерді (сурет 1) көреміз. Бұл жағдайлардың бәрінде де дене қозғалды дейміз. Үлкен денелердің де, кіші… Читать далее »

1. Зерттелетін құбылыстарды сандық жағынан сипаттап, араларындағы байланыстарды білу үшін векторлық және скалярлық физикалық шамалардың мәндерін өлшеулер арқылы анықтайды. Физикалық шаманы өлшеу деп — оны өлшем бірлік ретінде алынған біртекті басқа бір шамамен салыстыруды айтады. Физикалық шамаларды арнайы аспаптардың көмегімен өлшейді. Ең қарапайым өлшеу құралдарының бірі — сызғыш. Оның көмегімен қашықтықты және денелердің сызықтық мөлшерін:… Читать далее »

Кез келген химиялық элементтің атомы ядродан және оны айналып жүретін электрондардан тұратындығын біздер жақсы білеміз. Нұсқасы Күн жүйесіне ұқсас (Резерфордтың теориясына сәйкес). Шын мәнінде бұл тіпті олай емес екен. Ядроның өзі өте күшті байланыстағы нуклондар жүйесінен, ал нуклондар протондар мен нейтрондардан тұратыны, олардың арасында ядролық күштердің әсер етететіндігі ғылыми жолмен және тәжірибемен анықталды. Егерде бір… Читать далее »

Жалпы физика ғылымы нені зерттейді? Физика табиғатта кездесетін құбылыстарды зерттеумен айналысады. Бұдан 350 жылдай бұрын зерттеудің ең тиімді физикалық әдісінің негізі қаланды. Ол негіз мынаған саяды: тәжірибеге сүйене отырып, табиғаттың сандық (математикалық) өрнекпен тұжырымдалатын заңдары іздестіріледі. Зацдардың ашылуы практикада тексеріледі.Физиканың алдында тұрған тәжірибелік (эксперименттік) міндеттер зерттеудің физикалық әдісінің ерекшеліктерін анықтайды. Сондықтан физика, ең алдымен, эксперименттік ғылым болып… Читать далее »

Молекулалар мен атомдар өздерін қозғалыстары арқылы танытады. Молекулалы-кинетикалық теорияның негізгі қағидаларын айғақтайтын ең көрнекі құбылыс өздерің 7-сыныпта танысқан броундық қозғалыс пен диффузия құбылысы болып саналады. Сұйықтарда болатын бөлшектердің ретсіз қозғалысын алғаш рет ең қарапайым микроскоптың көмегімен 182 7 ж. ағылшын ботанигі Р. Броун бақылаған болатын.Өсімдіктің ішкі құрылысын микроскоппен қарастыра отырып, ол өсімдік шырынында жүзіп жүрген… Читать далее »

Тоқыма өндірісінде қолданылатын ерітінділер (қышқылдар, сілтілер, ағартқыш заттектер, бояғыштар және т.б.) өздерінің қасиеттерінің алуан түрлілігімен ерекшеленеді, сондықтан олардың концентрациясынбақылау үшін әртүрлі өлшеу әдістеріне негізделген концентрация түрлендіргіштеріқолданылады.Кондуктометриялық түрлендіргіштер электролиттердің әлсіз су ерітінділерінің концентрациясынөлшеу үшін қолданылады. Олардың жұмыс істеу принципі электролиттің су ерітіндісінің үлестік электр өткізгіштігінің χ оның концентрациясыныңтәуелділігіне негізделген мұндағы η – ерітіндінің эквиваленттік концентрациясы, моль/м3;… Читать далее »